سیستم اعلام حریق

سیستم اعلام حریق یکی از حیاتی‌ترین بخش‌های ایمنی در صنایع بزرگ و پرخطر است که وظیفه تشخیص و هشدار سریع در مواقع بروز آتش‌سوزی را بر عهده دارد. این سیستم با استفاده از حسگرها و سنسورهای پیشرفته، دود، گرما و شعله را شناسایی کرده و در کوتاه‌ترین زمان ممکن هشدار لازم را به کارکنان و مدیران مربوطه در مجتمع‌ها ارسال می‌کند. اهمیت این سیستم در صنایع بزرگی مانند مجتمع‌های نفت و گاز، مجتمع‌های فولادی و معدنی، و نیروگاه‌ها به دلیل ریسک بالای حوادث آتش‌سوزی و حجم بالای مواد قابل اشتعال، برجسته است.

استفاده از سیستم اعلام حریق در این صنایع مزایای متعددی دارد:

  • پیشگیری از گسترش آتش‌سوزی: تشخیص سریع و هشدار اولیه، امکان تخلیه فوری کارکنان و انجام اقدامات ایمنی برای جلوگیری از گسترش آتش را فراهم می‌کند.
  • حفاظت از نیروی انسانی و تجهیزات: با کاهش ریسک جانبی و خسارات، می‌توان از نیروی انسانی و تجهیزات گران‌قیمت محافظت کرد.
  • بهبود ایمنی و اعتماد کارفرمایان: داشتن یک سیستم اعلام حریق کارآمد، استانداردهای ایمنی مجموعه‌ها را بهبود بخشیده و اعتماد کارفرمایان و سرمایه‌گذاران را جلب می‌کند.

شرکت آترابان با نمایندگی رسمی از برندهای معتبر اروپایی و آمریکایی، آمادگی دارد که این سیستم‌ها را برای صنایع مختلف تأمین و اجرا کند. تیم متخصص ما با تجربه در نصب و راه‌اندازی این سیستم‌ها در انواع صنایع، می‌تواند راهکارهای ایمنی پیشرفته‌ای را برای حفاظت از جان و مال افراد فراهم کند.

معرفی تجهیزات سیستم اعلام حریق

تجهیزات سیستم اعلام حریق به‌عنوان یکی از اجزای کلیدی در ایجاد ایمنی در محیط‌های صنعتی و تجاری، دارای طراحی‌های متنوعی هستند که بر اساس نیازهای مختلف پروژه‌ها انتخاب می‌شوند. این تجهیزات به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند:

  1. سیستم‌های آدرس‌پذیر (Addressable Systems):

در این سیستم‌ها هر تجهیز (مانند دتکتورها، شستی‌ها و آژیرها) دارای آدرس منحصربه‌فرد است و اطلاعات دقیق مکان خطر به پنل اعلام حریق ارسال می‌شود. این ویژگی باعث افزایش سرعت و دقت در پاسخ به حوادث می‌شود.

  1. سیستم‌های کانونشنال (Conventional Systems):

در این سیستم‌ها تجهیزات به‌صورت زون‌بندی شده عمل می‌کنند و پنل اعلام حریق می‌تواند زون‌های مختلف را شناسایی کند، اما مکان دقیق خطر مشخص نمی‌شود. این سیستم‌ها بیشتر در پروژه‌های کوچک‌تر یا محیط‌هایی با پیچیدگی کمتر استفاده می‌شوند.

 

ویژگی‌های خاص تجهیزات اعلام حریق در صنایع

 

  1. ضد انفجار (Explosion Proof):

بسیاری از تجهیزات اعلام حریق برای محیط‌های خطرناک مانند پالایشگاه‌ها، پتروشیمی‌ها و معادن طراحی شده‌اند تا در برابر شرایط انفجاری مقاوم باشند. این تجهیزات تحت استانداردهای بین‌المللی ATEX و IECEx تولید می‌شوند.

  1. ایمنی ذاتی (Intrinsically Safe):

تجهیزات ایمنی ذاتی به گونه‌ای طراحی شده‌اند که حتی در صورت نقص فنی، جرقه یا حرارتی که می‌تواند منجر به آتش‌سوزی یا انفجار شود، تولید نمی‌کنند. این ویژگی آن‌ها را برای محیط‌هایی با گازهای قابل اشتعال یا گردوغبار ایده‌آل می‌سازد.

  1. عملکرد در شرایط سخت Harsh Environment Operation :

این تجهیزات معمولاً برای مقاومت در برابر دماهای بالا یا پایین، رطوبت زیاد، و گردوغبار طراحی می‌شوند و می‌توانند در شرایط صنعتی سخت عملکرد قابل اعتمادی ارائه دهند.

 

چرا این تجهیزات اهمیت دارند؟

• افزایش ایمنی و کاهش خطرات: تجهیزات پیشرفته اعلام حریق به شناسایی سریع و دقیق خطرات کمک می‌کنند.

• کارایی در صنایع حساس: ویژگی‌های ضد انفجار و ایمنی ذاتی این تجهیزات باعث می‌شود که در صنایعی با خطرات بالا بهترین انتخاب باشند.

• قابلیت تطبیق با نیازهای مختلف: از ساختمان‌های کوچک تا مجتمع‌های عظیم صنعتی، این تجهیزات می‌توانند با نیازهای هر پروژه سازگار شوند.

 

در جدول زیر تجهیزات مربوط به سیستم اعلام حریق به صورت خلاصه شرح داده شده اند.

ردیف

نام تجهیز

تعریف

کاربرد ، مزایا و ویژگی

1

آشکارساز دود 

(Smoke Detector)

آشکارساز دود یکی از اجزای اصلی سیستم اعلام حریق است که وظیفه تشخیص ذرات دود در هوا را دارد. این دستگاه معمولاً از فناوری‌های نوری (Optical) یا یونیزاسیون (Ionization) برای شناسایی دود استفاده می‌کند.

·         مناسب برای محیط‌های داخلی مانند دفاتر، انبارها، و اتاق‌های تجهیزات.

·         ایده‌آل برای شناسایی آتش‌سوزی‌هایی که ابتدا با تولید دود همراه هستند.

·         سرعت بالا در تشخیص دود.

·         کاهش خطرات جانی و مالی با اطلاع‌رسانی سریع.

·         مناسب برای نصب در انواع محیط‌ها با حساسیت‌های متفاوت.

·         حساسیت قابل تنظیم برای محیط‌های مختلف.

·         قابلیت اتصال به سیستم‌های کنترل مرکزی.

·         عملکرد پایدار در شرایط محیطی متنوع.

2

آشکارساز حرارت 

(Heat Detector)

آشکارساز حرارت وسیله‌ای برای تشخیص افزایش دما در یک محدوده مشخص است. این دستگاه تغییرات غیرعادی در دما یا دمای ثابت بالاتر از حد معین را شناسایی کرده و هشدار می‌دهد.

·         مناسب برای محیط‌هایی که احتمال تولید دود کاذب وجود دارد (مانند آشپزخانه‌ها، موتورخانه‌ها و کارگاه‌ها).

·         ایده‌آل برای شناسایی آتش‌سوزی‌هایی که با تولید گرمای زیاد همراه هستند.

·         کاهش هشدارهای اشتباه ناشی از دود یا بخار.

·         قابل‌استفاده در محیط‌های پر گردوغبار یا دارای رطوبت بالا.

·         حساسیت بالا در تشخیص آتش‌سوزی‌هایی که دمای محیط را به‌سرعت افزایش می‌دهند.

·         دو نوع اصلی: آشکارساز دمای ثابت (Fixed Temperature) و آشکارساز دمای متغیر (Rate-of-Rise).

·         قابل نصب در سقف یا دیوار بسته به طراحی محیط.
مقاومت بالا در برابر شرایط محیطی سخت.

3

شستی‌های اعلام حریق (Manual Call Points)

شستی‌های اعلام حریق یکی از تجهیزات اصلی سیستم اعلام حریق هستند که به افراد امکان می‌دهند به صورت دستی وقوع آتش‌سوزی را گزارش دهند. این شستی‌ها معمولاً روی دیوار و در نقاط قابل دسترس نصب می‌شوند و با فشار دادن یا شکستن شیشه آن‌ها، سیگنال هشدار به کنترل پنل ارسال می‌شود.

·         مناسب برای محیط‌هایی که افراد حضور دارند و می‌توانند به‌طور دستی اعلام خطر کنند.

·         نصب در خروجی‌های اضطراری، راهروها، ورودی‌ها و مکان‌های پرتردد.

·         استفاده در پلنت‌ها و مجتمع‌های صنعتی، تجاری، مسکونی، و فضاهای عمومی.

·         امکان اعلام حریق به صورت سریع و دقیق توسط افراد حاضر.

·         افزایش اطمینان از ایمنی با فراهم‌کردن یک روش دستی برای هشدار.

·         قابلیت استفاده در سیستم‌های کانونشنال و آدرس‌پذیر.

·         هزینه مقرون‌به‌صرفه و نصب آسان

·         طراحی مقاوم در برابر شرایط محیطی سخت (مدل‌های ضدآب و ضدضربه).

·         امکان بازنشانی (Reset) شستی بدون نیاز به تعویض شیشه در برخی مدل‌ها.

·         دارای نشانگر LED در مدل‌های آدرس‌پذیر برای اطلاع از وضعیت عملکرد.

·         سازگاری با استانداردهای جهانی اعلام حریق.

·         انواع مختلف (مانند شستی‌های قابل ریست یا یک‌بار مصرف) برای تطبیق با نیازهای پروژه.

4

مولتی‌سنسور دود و حرارت (Smoke & Heat Multi-Sensor Detector)

مولتی‌سنسور دود و حرارت تجهیزی است که همزمان از دو فناوری تشخیص دود و حرارت برای شناسایی آتش استفاده می‌کند. این دتکتور ترکیبی از حسگرهای نوری (برای تشخیص ذرات دود) و حرارتی (برای تشخیص افزایش غیرعادی دما) است که به‌طور هوشمند اطلاعات را پردازش و تحلیل می‌کند.

·        
ترکیب دو حسگر امکان شناسایی دقیق‌تر آتش را فراهم می‌کند.

·         با تحلیل همزمان دود و حرارت، احتمال اعلام هشدار غیرضروری به حداقل می‌رسد.

·         امکان تنظیم سطح حساسیت هر حسگر بر اساس نیازهای محیطی.

·         نیازی به نصب دو دتکتور مجزا (دودی و حرارتی) نیست.

·         ترکیب دو حسگر برای شناسایی ذرات دود و افزایش غیرعادی دما.

·         مقاوم در برابر شرایط محیطی سخت، مانند رطوبت، گردوغبار، و ارتعاشات.

·         می‌تواند در سیستم‌های پیشرفته آتش‌نشانی و ایمنی ادغام شود.

·         تحلیل داده‌های دود و حرارت به‌صورت ترکیبی برای جلوگیری از هشدارهای کاذب.

5

آشکارساز شعله 

(Flame Detector)

آشکارساز شعله وسیله‌ای برای شناسایی حضور شعله یا نور ساطع‌شده از آن است. این دستگاه با استفاده از فناوری مادون قرمز (IR)، فرابنفش (UV) یا ترکیب هر دو (UV/IR)، وجود شعله را به‌صورت دقیق و سریع تشخیص می‌دهد. همچنین، این دستگاه قابلیت تشخیص برخی شعله‌های نامرئی مانند شعله هیدروژن را دارد، البته به شرطی که از فناوری UV یا UV/IR استفاده شود.

·         مناسب برای محیط‌های پرخطر مانند پالایشگاه‌ها،

·         پتروشیمی‌ها، نیروگاه‌ها و انبارهای مواد قابل اشتعال.

·         ایده‌آل برای تشخیص آتش‌سوزی‌هایی که شعله‌های مرئی دارند.

·         شناسایی سریع شعله در فواصل طولانی.

·         قابلیت عملکرد در محیط‌های باز و بسته.

·         کاهش هشدارهای کاذب ناشی از دود، گردوغبار یا گرما.

·         حساسیت بالا در برابر انواع شعله (سوخت‌های گازی، مایع و جامد).

·         امکان تنظیم محدوده دید و پاسخ‌دهی سریع.

·         مقاومت در برابر شرایط محیطی سخت مانند نور خورشید، رطوبت و گردوغبار.

·         قابلیت اتصال به سیستم‌های کنترلی و اتوماسیون صنعتی.

6

آشکارساز گاز (Gas Detector)

آشکارساز گاز وسیله‌ای برای شناسایی و اندازه‌گیری غلظت گازهای مختلف در محیط است. این دستگاه قادر است گازهای سمی، قابل اشتعال یا کمبود اکسیژن را شناسایی کرده و هشدار دهد. آشکارسازهای گاز در دو نوع اصلی موجودند: آشکارسازهای نقطه‌ای (Point Detectors) و آشکارسازهای خطی (Open Path Detectors). آشکارسازهای Open Path از فناوری مادون قرمز (IR) برای پایش غلظت گاز در یک مسیر طولانی استفاده می‌کنند.

·         مناسب برای محیط‌های صنعتی مانند پالایشگاه‌ها، پتروشیمی‌ها، نیروگاه‌ها و معادن.

·         ایده‌آل برای شناسایی نشت گازهای خطرناک، حفاظت از جان افراد و جلوگیری از حوادث انفجار.

·         آشکارسازهای خطی (Open Path) برای نظارت بر محدوده‌های وسیع در محیط‌های باز.

·         تشخیص سریع و دقیق نشت گازهای سمی و قابل اشتعال.

·         قابلیت پوشش‌دهی محدوده‌های بزرگ با آشکارسازهای خطی.

·         افزایش ایمنی و کاهش خطرات ناشی از گازهای خطرناک.

·         دارای مدل‌های نقطه‌ای و خطی برای پاسخگویی به نیازهای متنوع.

·         مقاوم در برابر شرایط محیطی سخت مانند گردوغبار، رطوبت و دمای بالا.

·         قابلیت تشخیص طیف گسترده‌ای از گازها (مانند متان، پروپان، هیدروژن، CO و غیره).

·         امکان اتصال به سیستم‌های کنترلی و هشدار.

7

کابل‌های آشکارساز حرارت خطی (Linear Heat Detection Cable – LHD)

کابل آشکارساز حرارت خطی (LHD) نوعی سنسور حرارتی است که به‌صورت یک کابل انعطاف‌پذیر طراحی شده و می‌تواند افزایش دما را در طول مسیر خود تشخیص دهد. این کابل‌ها به‌ویژه در مناطقی که دسترسی به آن‌ها دشوار است یا نیاز به پایش حرارتی وسیع دارند، بسیار کاربردی هستند.

·         مناسب برای نظارت بر افزایش حرارت در طول نوار نقاله‌ها، تونل‌ها، انبارهای مواد شیمیایی، و تجهیزات الکتریکی (مانند ترانس های برق).

·         مورد استفاده در صنایع نفت و گاز، پتروشیمی، معادن، نیروگاه‌ها، و انبارهای صنعتی.

·         امکان پوشش گسترده در فواصل طولانی با استفاده از یک کابل واحد.

·         حساسیت بالا به تغییرات دمایی در تمام نقاط مسیر کابل.

·         کاهش هزینه‌ها نسبت به استفاده از چندین آشکارساز نقطه‌ای.

·         مقاومت بالا در برابر شرایط محیطی سخت، از جمله رطوبت و گردوغبار.

·         طراحی مقاوم و انعطاف‌پذیر برای نصب در محیط‌های متنوع.

·         قابلیت شناسایی دقیق نقطه وقوع حادثه حرارتی.

·         پشتیبانی از دماهای مختلف بر اساس نوع کابل (ثابت یا متغیر).

·         امکان اتصال به سیستم‌های کنترلی و هشدار.

8

ماژول ورودی/خروجی 

(I/O Module)

ماژول ورودی/خروجی (Input/Output Module) یکی از اجزای سیستم اعلام حریق است که به‌منظور ایجاد ارتباط و کنترل تجهیزات خارجی و همچنین ایجاد اینترفیس بین تجهیزات کانونشنال و سیستم‌های آدرس‌پذیر به کار می‌رود. این ماژول به سیستم اجازه می‌دهد تا از تجهیزات مختلف و متنوع (اعم از کانونشنال یا آدرس‌پذیر) به‌صورت یکپارچه استفاده کند.

·         کنترل تجهیزات جانبی مانند درب‌های ضدحریق، فن‌های تهویه و شیرهای برقی.

·         اینترفیس بین تجهیزات کانونشنال (مانند دتکتورهای حرارتی و دودی، آژیرها و ژیروسکوپ‌ها) و لوپ پنل‌های آدرس‌پذیر.

·         فعال‌سازی تجهیزات بر اساس فرمان‌های پنل کنترل آتش.
نظارت و مدیریت اطلاعات تجهیزات متصل.

·         یکپارچه‌سازی تجهیزات کانونشنال و آدرس‌پذیر در یک سیستم.

·         کاهش هزینه و نیاز به جایگزینی تجهیزات قدیمی با حفظ قابلیت اتصال به سیستم‌های مدرن.

·         قابلیت کنترل دقیق و خودکار تجهیزات خارجی.

·         افزایش انعطاف‌پذیری سیستم با امکان استفاده از تجهیزات متنوع.

·         طراحی قابل اطمینان برای ارتباط دوطرفه بین تجهیزات و پنل کنترل.

·         امکان اتصال و مدیریت تجهیزات کانونشنال از طریق لوپ آدرس‌پذیر.

·         سازگاری با استانداردهای سیستم‌های اعلام حریق.

·         قابلیت برنامه‌ریزی عملکرد برای سناریوهای مختلف ایمنی.

9

کنترل پنل اعلام حریق 

(Fire Alarm Control Panel – FACP)

کنترل پنل اعلام حریق به‌عنوان مغز سیستم عمل می‌کند و وظیفه دارد تمامی سیگنال‌ها را از تجهیزات ورودی (مانند حسگرها، دتکتورها، و شستی‌ها) دریافت کند، آن‌ها را تحلیل کرده و پاسخ مناسب را به تجهیزات خروجی (مانند آژیرها و فلشرها) ارسال کند. پنل همچنین مسئول نمایش وضعیت سیستم، هشدارها، خطاها، و ثبت وقایع است.
انواع
کانونشنال: مناسب برای پروژه‌های کوچک و ساده با مناطق (Zones) محدود.
آدرس‌پذیر: امکان شناسایی دقیق مکان آتش‌سوزی در پروژه‌های بزرگ و پیچیده.
قابلیت‌ها:
نمایش وضعیت هر زون یا تجهیز آدرس‌پذیر روی نمایشگر.
ذخیره و ثبت وقایع (Event Logging) برای تحلیل‌های بعدی امکان اتصال به سیستم‌های F&G یا دیگر سیستم‌های ایمنی و امنیتی
ارتباط با سیستم‌های مانیتورینگ از راه دور.
پشتیبانی از پروتکل‌های باز مانند Modbus و Bacnet برای یکپارچگی با سیستم‌های دیگر.
مجهز به باتری‌های پشتیبان برای عملکرد در زمان قطع برق.
  قابلیت برنامه‌ریزی و تنظیم عملکرد تجهیزات متصل به پنل.

·         نظارت مستمر بر تمامی اجزای سیستم اعلام حریق.

·         شناسایی و اطلاع‌رسانی سریع در مورد وجود آتش‌سوزی، خطا یا نقص در سیستم.

·         امکان مدیریت دستی هشدارها و کنترل تجهیزات خروجی در زمان اضطرار.

·         مناسب برای انواع ساختمان‌ها، از پروژه‌های کوچک تجاری تا پلنت‌های بزرگ صنعتی.

·         نظارت مستمر بر تمامی اجزای سیستم اعلام حریق.

·         شناسایی و اطلاع‌رسانی سریع در مورد وجود آتش‌سوزی، خطا یا نقص در سیستم.

·         امکان مدیریت دستی هشدارها و کنترل تجهیزات خروجی در زمان اضطرار.

·         مناسب برای انواع ساختمان‌ها، از پروژه‌های کوچک تجاری تا پلنت‌های بزرگ صنعتی.

·         مدیریت یکپارچه و بهینه کل سیستم اعلام حریق.

·         قابلیت سفارشی‌سازی برای مطابقت با نیازهای هر پروژه.

·         افزایش ایمنی با امکان تشخیص سریع و دقیق محل آتش‌سوزی.

·         سهولت در نگهداری و مانیتورینگ سیستم از طریق نمایشگر و امکانات پیشرفته.

10

آژیرها (Sounders)

آژیرها یکی از تجهیزات کلیدی سیستم اعلام حریق هستند که با تولید صدا و یا ترکیبی از صدا و نور، وقوع حریق را به افراد حاضر در محیط اطلاع می‌دهند. این تجهیزات در انواع مختلفی مانند بل ساندر (Bell Sounder)، ساندر فلشر (Sounder with Flasher)، و بیکان (Beacon) طراحی شده‌اند تا متناسب با نیازهای مختلف در صنایع و محیط‌ها به کار گرفته شوند.
انواع آژیرها:
بل ساندر (Bell Sounder):
تولید صدای ممتد یا متناوب با فرکانس بالا.
مناسب برای فضاهای بسته و محیط‌هایی که نیاز به صدای واضح دارند.
ساندر فلشر (Sounder with Flasher):
ترکیبی از تولید صدا و نور برای اطلاع‌رسانی در محیط‌های پر سر و صدا.
کاربرد در محل‌هایی که حضور افراد کم است یا دیدن نور فلشر اولویت دارد.
بیکان (Beacon):
تولید نور چشمک‌زن بدون صدا.
مناسب برای محیط‌هایی که صدای بلند ممکن است مضر یا غیرضروری باشد، مانند اتاق‌های سرور.

·         هشدار سریع به کارکنان و ساکنین در زمان وقوع آتش‌سوزی.

·         استفاده در محیط‌های صنعتی، تجاری، مسکونی، و فضاهای عمومی.

·         مناسب برای محیط‌های پر سر و صدا با مدل‌هایی که دارای فلشر یا بیکان هستند.

·         استفاده در پلنت‌ها و مجتمع‌های نفت، گاز، فولاد، و پتروشیمی برای اطلاع‌رسانی گسترده و مؤثر.

·         اطمینان از اطلاع‌رسانی سریع به تمامی افراد حاضر در محیط.

·         طراحی متنوع برای تطبیق با نیازهای خاص هر پروژه.

·         افزایش ایمنی با ارائه هشدارهای صوتی و نوری هم‌زمان.

·         سازگاری با انواع سیستم‌های اعلام حریق، اعم از کانونشنال و آدرس‌پذیر.

·         قابلیت تنظیم شدت صدا و نوع هشدار (ممتد یا متناوب).

·         بدنه مقاوم در برابر گردوغبار و رطوبت برای کاربرد در محیط‌های صنعتی.

·         سازگاری با استانداردهای جهانی ایمنی.

·         طول عمر بالا و نیاز به نگهداری کم.